کود مرغی یکی از بهترین و پرکاربردترین کودهای طبیعی در کشاورزی است که به دلیل ترکیبات مغذی غنی و تاثیرات مثبتش بر رشد و باردهی گیاهان، توجه بسیاری از کشاورزان و باغداران را به خود جلب کرده است. این کود که از فضولات طیور به دست می‌آید، حاوی مقادیر قابل‌توجهی نیتروژن، فسفر، پتاسیم و عناصر ریزمغذی است که برای بهبود کیفیت خاک و تغذیه گیاهان ضروری هستند.
استفاده از کود مرغی نه‌تنها باعث افزایش عملکرد محصولات کشاورزی می‌شود، بلکه به بهبود ساختار خاک، کاهش وابستگی به کودهای شیمیایی و ارتقای کشاورزی پایدار کمک می‌کند. در این مقاله قصد داریم خواص منحصربه‌فرد کود مرغی، نحوه استفاده اصولی، مزایا و همچنین چالش‌های احتمالی آن را به طور کامل بررسی کنیم. کود مرغی یکی از انواع کودهای مایع است.در سایت کودیار میتوانید انواع کودهای مایع را به صورت انلاین سفارش داد.
خواص کود مرغی برای انواع درختان
کود مرغی یکی از غنی‌ترین منابع تغذیه برای گیاهان و درختان است که تأثیرات فوق‌العاده‌ای بر رشد و باردهی محصولات مختلف دارد. این کود در باغات میوه مانند پرتقال، لیمو، سیب، انجیر، بادام، هلو، گردو، پسته، خرمالو و حتی زراعت محصولاتی مانند گندم و یونجه، به‌عنوان یک تقویت‌کننده طبیعی و موثر شناخته می‌شود.
مرکبات مانند پرتقال و لیمو با استفاده از کود مرغی باردهی بیشتری دارند و طعم و اندازه میوه‌ها بهبود می‌یابد. درختان سیب با این کود، میوه‌هایی با کیفیت‌تر و مقاوم‌تر در برابر بیماری‌ها تولید می‌کنند. درختان انجیر از کود مرغی برای باردهی بیشتر و طعم شیرین‌تر بهره می‌برند.
برای درختان بادام و هلو، کود مرغی باعث رشد بهتر شاخه‌ها و تولید میوه‌هایی باکیفیت‌تر می‌شود. همچنین، درختان گردو و پسته با استفاده از این کود دانه‌های باکیفیت‌تر و خوشه‌های پربارتری تولید می‌کنند.
در زراعت، محصولاتی مانند گندم و یونجه با تأمین عناصر مغذی از کود مرغی، رشد سریع‌تری دارند و عملکرد بهتری ارائه می‌دهند. خرمالو و پرتقال نیز با کمک این کود، میوه‌هایی با طعم و اندازه بهتر تولید می‌کنند که در بازارپسندی آن‌ها تأثیر قابل‌توجهی دارد.
کود مرغی، با تأمین مواد مغذی و بهبود کیفیت خاک، یکی از بهترین گزینه‌ها برای کشاورزی پایدار و افزایش کیفیت محصولات متنوع است.
عناصر مغذی و ترکیبات موجود در کود مرغی
نیتروژن در کود مرغی
کود مرغی یکی از غنی‌ترین منابع طبیعی نیتروژن است که به رشد سریع و سالم گیاهان کمک می‌کند. نیتروژن، یکی از عناصر کلیدی برای تولید کلروفیل، نقش حیاتی در فتوسنتز گیاهان ایفا می‌کند. این عنصر به تشکیل برگ‌های سبزتر، رشد شاخه‌ها و تقویت ساقه‌ها کمک می‌کند. استفاده از کود مرغی باعث می‌شود گیاهان در مراحل اولیه رشد، قدرت بیشتری داشته باشند و محصولات با کیفیت‌تری تولید کنند. این ویژگی مخصوصاً برای محصولات زراعی مانند گندم، ذرت و سبزیجات بسیار حیاتی است.
فسفر و پتاسیم در کود مرغی
علاوه بر نیتروژن، کود مرغی حاوی فسفر و پتاسیم نیز می‌باشد که هر دو نقش کلیدی در بهبود کیفیت و مقاومت گیاهان دارند.
- فسفر: این عنصر به رشد ریشه‌ها، گلدهی و تشکیل میوه کمک می‌کند. فسفر موجود در کود مرغی به گیاهان امکان می‌دهد که از خاک به شکل بهینه‌تری مواد مغذی را جذب کنند.
- پتاسیم: پتاسیم به تنظیم فرآیندهای حیاتی گیاه مانند باز و بسته شدن روزنه‌ها، انتقال مواد غذایی و افزایش مقاومت در برابر تنش‌های محیطی کمک می‌کند. این ترکیب به ویژه در گیاهانی که میوه‌دهی بالایی دارند، مانند درختان میوه و غلات، اثرات شگفت‌انگیزی دارد.
عناصر ریز مغذی در کود مرغی
کود مرغی نه تنها حاوی عناصر اصلی است، بلکه غنی از ریزمغذی‌هایی مانند کلسیم، منیزیم، روی، مس و آهن نیز می‌باشد.
- کلسیم: به تقویت دیواره سلولی گیاهان کمک کرده و از مشکلاتی مانند پوسیدگی انتهای میوه جلوگیری می‌کند.
- منیزیم: یکی از اجزای اصلی کلروفیل است و در فرآیند فتوسنتز نقشی اساسی دارد.
- روی و مس: این ریزمغذی‌ها در تنظیم هورمون‌های گیاهی و توسعه سالم گیاهان نقش دارند.
- آهن: به افزایش سبزینگی و بهبود عملکرد فتوسنتز گیاه کمک می‌کند.
ترکیبات کود مرغی کمپوست شده
فرآیند کمپوست‌سازی کود مرغی باعث افزایش کیفیت و کارایی آن می‌شود.
- پایداری عناصر مغذی: در این فرآیند، مواد مغذی به شکلی تثبیت می‌شوند که گیاهان می‌توانند به مرور زمان از آن‌ها استفاده کنند.
- کاهش بوی نامطبوع: کمپوست‌سازی باعث کاهش بوی نامطبوع کود مرغی می‌شود که آن را برای استفاده در باغات و فضاهای کوچک‌تر مناسب‌تر می‌کند.
- کاهش عوامل بیماری‌زا: فرآیند تخمیر در کمپوست‌سازی می‌تواند بسیاری از عوامل بیماری‌زا و بذر علف‌های هرز را از بین ببرد.
- بهبود ساختار خاک: ترکیبات کود کمپوست شده باعث افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک و بهبود تهویه آن می‌شود.
مقایسه کود مرغی با سایر کودها
تفاوت کود مرغی و کود دامی
کود مرغی و کود دامی هر دو از منابع طبیعی تغذیه گیاهان محسوب می‌شوند، اما تفاوت‌های مهمی دارند که کود مرغی را به انتخابی مؤثرتر تبدیل می‌کند:
- غنای عناصر مغذی: کود مرغی به دلیل داشتن نیتروژن، فسفر و پتاسیم بیشتر، نسبت به کود دامی تأثیر قوی‌تری بر رشد و باردهی گیاهان دارد.
- سرعت تأثیرگذاری: مواد مغذی کود مرغی سریع‌تر در دسترس گیاه قرار می‌گیرند، در حالی که کود دامی به زمان بیشتری برای تجزیه و آزادسازی مواد مغذی نیاز دارد.
- ریسک کمتر: کود مرغی، به‌ویژه در حالت کمپوست‌شده، کمتر احتمال دارد حاوی بذر علف‌های هرز یا عوامل بیماری‌زا باشد، در حالی که کود دامی در صورت فرآوری نادرست، ممکن است مشکلاتی ایجاد کند.
مقایسه کود مرغی با کودهای شیمیایی
کود مرغی و کودهای شیمیایی هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند، اما کود مرغی به دلایل زیر یک گزینه طبیعی و زیست‌محیطی مناسب‌تر است:
- اثر پایدار: مواد مغذی کود مرغی به‌طور تدریجی آزاد می‌شوند و تأثیر طولانی‌مدتی بر خاک دارند، در حالی که کودهای شیمیایی ممکن است اثر کوتاه‌مدت و نیاز به مصرف مکرر داشته باشند.
- حفظ سلامت خاک: کود مرغی با افزایش مواد آلی خاک، ساختار خاک را بهبود می‌بخشد، اما کودهای شیمیایی در صورت استفاده بیش از حد می‌توانند باعث تخریب خاک شوند.
- مزایای زیست‌محیطی: کود مرغی طبیعی است و آلودگی کمتری برای منابع آب و خاک ایجاد می‌کند، در حالی که کودهای شیمیایی در صورت استفاده نامناسب ممکن است به آلودگی منابع آب منجر شوند.
مزایا و معایب کودهای طبیعی در مقابل کود مرغی
در مقایسه با سایر کودهای طبیعی مانند کود دامی، کود مرغی به دلایل زیر برتری دارد:
- مزایا:
- غنای بالاتر مواد مغذی (نیتروژن، فسفر و پتاسیم).
- سرعت بیشتر در آزادسازی عناصر مغذی.
- قابلیت کمپوست‌سازی برای کاهش بوی نامطبوع و بهبود کیفیت.
- معایب:
- در حالت تازه، ممکن است حاوی مقادیر بالای آمونیاک باشد که نیاز به مدیریت بیشتری دارد.
- به دلیل غلظت بالای مواد مغذی، استفاده نادرست ممکن است منجر به سوختگی گیاهان شود.
مزایای استفاده از کود مرغی در کشاورزی
افزایش باردهی با کود مرغی
کود مرغی یکی از مؤثرترین کودهای طبیعی برای افزایش باردهی گیاهان است. این کود با تأمین عناصر ضروری مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم، نیازهای غذایی گیاهان را در تمام مراحل رشد برآورده می‌کند. استفاده از کود مرغی در زمین‌های زراعی باعث می‌شود گیاهان قوی‌تر شده و محصول بیشتری تولید کنند. این ویژگی به‌ویژه در محصولات زراعی پرمصرف مانند گندم، ذرت و سبزیجات اهمیت بیشتری دارد. کشاورزانی که از کود مرغی استفاده می‌کنند، معمولاً افزایش چشمگیری در عملکرد و سودآوری خود مشاهده می‌کنند.
اصلاح خاک با کود مرغی
یکی از مزایای اصلی کود مرغی، بهبود ساختار خاک است. این کود با افزایش مواد آلی، خاک را غنی‌تر کرده و باعث افزایش توانایی خاک در نگهداری آب می‌شود. استفاده منظم از کود مرغی، خاک‌های فرسوده و ضعیف را بازسازی کرده و ظرفیت تبادل کاتیونی خاک را بالا می‌برد. این ویژگی به گیاهان کمک می‌کند تا در برابر تنش‌های محیطی مانند خشکی و شوری مقاومت بیشتری نشان دهند. علاوه بر این، اصلاح خاک با کود مرغی، فعالیت میکروارگانیسم‌های مفید خاک را افزایش می‌دهد و شرایط مطلوبی برای رشد گیاهان فراهم می‌کند.
بهبود کیفیت محصول با استفاده از کود مرغی
محصولاتی که با کود مرغی تغذیه می‌شوند، کیفیت بالاتری دارند. این کود با تأمین مواد مغذی ضروری، طعم، رنگ و اندازه محصولات را بهبود می‌بخشد. به‌عنوان مثال، میوه‌هایی مانند سیب و پرتقال که در خاک غنی از کود مرغی رشد کرده‌اند، دارای رنگ درخشان‌تر و طعم طبیعی‌تری هستند. همچنین، محصولات به‌دست‌آمده از زمین‌های غنی‌شده با کود مرغی، ماندگاری بیشتری دارند که این ویژگی برای کشاورزانی که محصولات خود را به بازارهای دورتر ارسال می‌کنند، بسیار ارزشمند است.
تغذیه درختان و گیاهان با کود مرغی
کود مرغی می‌تواند به‌عنوان یک منبع غذایی کامل برای انواع گیاهان و درختان استفاده شود. این کود تمام عناصر مورد نیاز گیاهان را در خود دارد و به‌صورت تدریجی آن‌ها را آزاد می‌کند. به همین دلیل، گیاهان می‌توانند در تمام مراحل رشد از این عناصر بهره‌مند شوند. استفاده از کود مرغی برای درختان میوه، سبزیجات و غلات باعث رشد سالم‌تر، شادابی بیشتر و تولید محصولاتی باکیفیت‌تر می‌شود. این کود همچنین به تقویت سیستم ریشه‌ای و افزایش جذب مواد مغذی کمک می‌کند.
تاثیر کود مرغی بر عملکرد محصولات زراعی
کود مرغی با تأمین تمام عناصر غذایی مورد نیاز، عملکرد محصولات زراعی را بهینه می‌کند. این کود باعث می‌شود گیاهان در برابر بیماری‌ها و آفات مقاومت بیشتری داشته باشند و با سرعت بیشتری رشد کنند. محصولات زراعی مانند گندم، برنج و جو که با کود مرغی تغذیه می‌شوند، نه‌تنها عملکرد بیشتری دارند بلکه از نظر کیفیت نیز برتر هستند. همچنین، کود مرغی با کاهش وابستگی به کودهای شیمیایی، هزینه‌های تولید را کاهش داده و به کشاورزی پایدار کمک می‌کند.
نحوه استفاده از کود مرغی
بهترین زمان مصرف کود مرغی
زمان‌بندی مناسب برای استفاده از کود مرغی تأثیر زیادی بر عملکرد و بهره‌وری آن دارد. بهترین زمان برای استفاده از کود مرغی، فصل پاییز و قبل از آغاز رشد گیاهان است. در این فصل، خاک فرصت دارد تا عناصر مغذی موجود در کود را جذب کرده و برای فصل رشد آماده شود. همچنین، درختان و گیاهان در این زمان در حال آماده‌سازی برای رشد بهاره هستند و استفاده از کود مرغی می‌تواند به تقویت سیستم ریشه‌ای و ذخیره مواد مغذی کمک کند. برای محصولات زراعی، افزودن کود مرغی پیش از کشت و در زمان آماده‌سازی خاک ایده‌آل است.
مقدار مصرف کود مرغی برای هر درخت
مقدار مصرف کود مرغی بسته به نوع درخت، اندازه آن و شرایط خاک متفاوت است. به‌طور کلی، درختان میوه بالغ به مقدار بیشتری کود نیاز دارند، در حالی که نهال‌ها به مقدار کمتری از آن نیاز دارند. به عنوان مثال:
- برای درختان بزرگ‌تر مانند گردو یا پسته، حدود 15 تا 20 کیلوگرم کود مرغی کمپوست شده توصیه می‌شود.
- درختان کوچک‌تر مانند هلو و سیب به 5 تا 10 کیلوگرم کود مرغی نیاز دارند.
توصیه می‌شود کود مرغی را به صورت یکنواخت در اطراف درخت پخش کرده و آن را با خاک مخلوط کنید تا مواد مغذی به ریشه‌ها برسند. همچنین، بهتر است قبل از استفاده، آزمایش خاک انجام شود تا نیازهای دقیق گیاه مشخص شود.
نحوه استفاده از کود مرغی تازه
استفاده از کود مرغی تازه باید با احتیاط زیادی انجام شود. این نوع کود حاوی مقادیر زیادی آمونیاک و نیتروژن است که می‌تواند به ریشه‌های گیاه آسیب برساند و باعث سوختگی آن‌ها شود. برای استفاده صحیح از کود مرغی تازه:
- آن را به مقدار کم در خاک مخلوط کنید تا به تدریج تجزیه شود.
- از استفاده مستقیم کود مرغی تازه روی ریشه‌ها و گیاهان خودداری کنید.
- برای کاهش خطرات، اجازه دهید کود تازه چند هفته در معرض هوا قرار گیرد یا آن را با مواد کربنی مانند خاک اره مخلوط کنید.
استفاده از کود مرغی تازه بیشتر برای محصولاتی مناسب است که نیاز فوری به نیتروژن دارند.
کود مرغی کمپوست شده: چگونه استفاده کنیم؟
کمپوست‌سازی کود مرغی، یکی از بهترین روش‌ها برای بهبود کیفیت و کاهش مشکلات مرتبط با کود مرغی تازه است. این فرآیند، عناصر مغذی موجود در کود را تثبیت می‌کند و از انتشار بوی نامطبوع جلوگیری می‌کند.
روش استفاده از کود مرغی کمپوست شده:
- کمپوست آماده‌شده را در سطح خاک پخش کرده و با ابزار مناسب مخلوط کنید.
- از کود کمپوست شده به عنوان یک لایه مالچ برای جلوگیری از تبخیر آب و حفظ رطوبت خاک استفاده کنید.
- در محصولات زراعی، از 2 تا 4 تن کود کمپوست شده در هر هکتار استفاده کنید و آن را پیش از کشت با خاک مخلوط کنید.
این نوع کود به دلیل تثبیت مواد مغذی، مناسب‌ترین انتخاب برای باغ‌ها، گلخانه‌ها و محصولات زراعی حساس است.
مشکلات احتمالی و مدیریت مصرف کود مرغی
معایب کود مرغی تازه
استفاده از کود مرغی تازه می‌تواند برخی مشکلات را به همراه داشته باشد، به ویژه اگر به درستی مدیریت نشود. این معایب شامل موارد زیر است:
- سوختگی گیاهان: کود مرغی تازه حاوی مقادیر زیادی آمونیاک و نیتروژن است که می‌تواند به ریشه‌ها و برگ‌های گیاه آسیب برساند و باعث سوختگی آن‌ها شود.
- بوی نامطبوع: کود مرغی تازه دارای بوی قوی و ناخوشایندی است که ممکن است در محیط‌های کوچک یا نزدیک خانه مشکلاتی ایجاد کند.
- عوامل بیماری‌زا: اگر کود مرغی به درستی کمپوست نشود، ممکن است حاوی باکتری‌ها و عوامل بیماری‌زا باشد که سلامت خاک و گیاهان را به خطر می‌اندازد.
- وجود بذر علف‌های هرز: در کود مرغی تازه ممکن است بذرهای علف‌های هرز وجود داشته باشد که با رشد در زمین زراعی، مدیریت آن‌ها دشوار می‌شود.
مشکلات احتمالی استفاده از کود مرغی
استفاده از کود مرغی، به ویژه در مقادیر زیاد یا بدون مدیریت صحیح، می‌تواند مشکلات زیر را به همراه داشته باشد:
- آلودگی منابع آب: شستشوی کود مرغی توسط باران می‌تواند باعث ورود نیتروژن و فسفر به منابع آب زیرزمینی و سطحی شود که منجر به آلودگی آب و رشد بیش از حد جلبک‌ها می‌شود.
- تجمع نمک در خاک: استفاده مکرر از کود مرغی ممکن است باعث تجمع نمک در خاک شده و تأثیر منفی بر رشد گیاهان بگذارد.
- عدم تعادل مواد مغذی: کود مرغی اگر به درستی تنظیم نشود، ممکن است باعث عدم تعادل مواد مغذی در خاک شود، به‌خصوص اگر به مقدار زیاد استفاده شود.
- اثرات زیست‌محیطی: مدیریت نادرست کود مرغی می‌تواند منجر به انتشار گازهای گلخانه‌ای مانند متان و اکسید نیتروژن شود.
نکات مهم در استفاده از کود مرغی
برای بهره‌برداری بهینه از کود مرغی و جلوگیری از مشکلات احتمالی، رعایت نکات زیر ضروری است:
- کمپوست‌سازی کود: همیشه توصیه می‌شود کود مرغی تازه را قبل از استفاده کمپوست کنید تا بوی نامطبوع کاهش یافته و مواد مغذی تثبیت شوند.
- تنظیم مقدار کود: مقدار مناسبی از کود مرغی باید بر اساس نوع گیاه، شرایط خاک و نیازهای غذایی گیاه تعیین شود.
- آزمایش خاک: قبل از استفاده از کود مرغی، آزمایش خاک انجام دهید تا از نیازهای دقیق گیاه و خاک آگاه شوید.
- زمان مناسب مصرف: کود مرغی را در فصل‌های مناسب مانند پاییز یا قبل از کاشت استفاده کنید تا گیاهان بتوانند به بهترین نحو از مواد مغذی بهره‌مند شوند.
- جلوگیری از آلودگی منابع آب: از پخش کود مرغی نزدیک به منابع آب یا در زمان بارندگی شدید خودداری کنید.
- مخلوط کردن کود با خاک: برای جلوگیری از سوختگی ریشه‌ها، کود مرغی را با خاک به خوبی مخلوط کنید.
بررسی اقتصادی استفاده از کود مرغی
استفاده از کود مرغی به دلیل هزینه‌های اولیه کمتر نسبت به کودهای شیمیایی، یک گزینه اقتصادی و به‌صرفه برای کشاورزان محسوب می‌شود. این کود طبیعی که از فضولات طیور تهیه می‌شود، به راحتی در دسترس است و فرآیند تولید و آماده‌سازی آن نیاز به سرمایه‌گذاری بالا ندارد.
مزایای اقتصادی کود مرغی:
- هزینه پایین تولید و تهیه: کود مرغی، به‌ویژه در مناطق روستایی و کشاورزی که مزارع طیور وجود دارد، با قیمت مقرون به صرفه در دسترس است.
- کاهش نیاز به کودهای مکمل: کود مرغی با تأمین طیف گسترده‌ای از مواد مغذی، نیاز به استفاده از کودهای شیمیایی مکمل را کاهش می‌دهد.
- صرفه‌جویی در هزینه‌های بلندمدت: به دلیل افزایش کیفیت خاک و بهبود عملکرد محصولات، استفاده منظم از کود مرغی می‌تواند به کاهش هزینه‌های اضافی در آینده کمک کند.
کود مرغی در صنایع مختلف کشاورزی
کود مرغی یکی از موثرترین منابع تغذیه‌ای برای محصولات زراعی، باغداری و کشت سبزیجات و صیفی‌جات است. در زراعت غلات مانند گندم و جو، این کود باعث تقویت رشد اولیه، افزایش مقاومت در برابر بیماری‌ها و تولید دانه‌های پُرتر و باکیفیت‌تر می‌شود. در باغداری و گلخانه‌ها، کود مرغی به دلیل تأثیرات مثبت بر رشد درختان میوه و بهبود کیفیت خاک، کاربرد گسترده‌ای دارد و نیاز به کودهای شیمیایی را کاهش می‌دهد. برای سبزیجات و صیفی‌جات مانند گوجه‌فرنگی و خیار، کود مرغی نقش بسزایی در بهبود طعم، رنگ و ماندگاری محصولات دارد و باعث افزایش رشد سریع‌تر و کیفیت بالاتر آن‌ها می‌شود. این ویژگی‌ها، کود مرغی را به یکی از بهترین گزینه‌ها برای کشاورزی پایدار و ارگانیک تبدیل کرده است.
کود مرغی: کلید طلایی کشاورزی پایدار
کود مرغی یک راهکار طبیعی و کارآمد برای بهبود کشاورزی است که با تأمین مواد مغذی ضروری، کیفیت خاک را ارتقا داده و باردهی گیاهان را افزایش می‌دهد. این کود با کاهش وابستگی به کودهای شیمیایی و اثرات مثبت بر محیط زیست، گزینه‌ای ایده‌آل برای کشاورزی ارگانیک و پایدار محسوب می‌شود. استفاده صحیح و اصولی از کود مرغی، نه تنها هزینه‌های کشاورزان را کاهش می‌دهد، بلکه محصولات سالم‌تر و باکیفیت‌تری تولید می‌کند که مورد توجه بازارهای داخلی و جهانی قرار می‌گیرند.
سوالات متداول درباره کود مرغی
آیا کود مرغی برای تمام درختان مناسب است؟
بله، اما مقدار و روش استفاده باید متناسب با نوع درخت باشد.
بهترین کود مرغی برای درختان میوه چیست؟
کود مرغی کمپوست شده بهترین انتخاب برای درختان میوه است.
مقدار مناسب کود مرغی برای هر هکتار چقدر است؟
مقدار مناسب بسته به نوع کشت و شرایط خاک متفاوت است.
تفاوت کود مرغی تازه و کمپوست شده چیست؟
کود کمپوست شده فرآوری شده و عاری از عوامل مضر است، در حالی که کود تازه نیاز به مدیریت بیشتری دارد.
آیا کود مرغی برای خاک‌های شور مناسب است؟
بله، اما باید با دقت استفاده شود تا تعادل عناصر خاک حفظ شود.
چه عواملی بر کیفیت کود مرغی تاثیر می‌گذارند؟
نوع تغذیه طیور، فرآیند جمع‌آوری و ذخیره‌سازی کود از عوامل تاثیرگذار هستند.
چگونه از کود مرغی در دوره‌های خشکسالی استفاده کنیم؟
در دوره خشکسالی، کمپوست‌سازی و مدیریت مصرف کود مرغی می‌تواند تاثیر مثبتی داشته باشد.
